Ниицәтә Немшин Орн: хүвлвр хоорндк йилһән

Алвн-йосна тогтацин тускар келхлә, Немшин Орн Нутгин Ниицәнд 16 Танһч (Land) бәәнә, тер тоод Берлин онц һазр гиҗ тоолгдна. Һазрмуд округар (Regierungsbezirk), округуд-райодар (Kreis), райод болхла, хамцүдәр (Gemeinde), хувагдна. 16 һазрмуднь иим нертә: Баварь (Bayern), Баден-Вюртемберг (Baden-Württemberg), Берлин (Berlin), Бранденбург (Branderburg), Бремен (Bremen), Гамбург (Hamburg), Гессен (Hessen), Мелкленбург - Өмнк Померань (Mecklenburg-Vorpommern), Дора Саксонь (Niedersachsen), Райланд Пфальц (Rheinland-Pfalz), Саар (Saarland), Саксонь (Sachsen), Саксонь-Анхальт (Sachsen-Anhalt), Ар үзгин Райн-Вестфаль (Nordrhein-Westfalen), Тюрингий (Thüringen), Шлезвиг-Гольштейн (Schleswig-Holstein).

Тиигәд аштнь ухан-тоолврта, улс-йоста хәләц диилв. Ямаран чигн орн-нутгиг хуваҗ болшго. 1949 җилд болхла Англь, Франц болн США эзлҗәсн һазрин зонд ФРГ, советин цергүд эзлҗәсн һазрт ГДР тогтагдла. Деед үзгин Бердин болх-ла эврә зөвтә йосна һанц болҗ. Нарт делкән онц бәәдл-дүрнь авад бәәлә.

Болв Советск Союзд учрҗасн улс-йоста йовцс Европд чигн үлмәһән күргв. ГДР-т, Румыньд, Чехословакд болн нань чигн орн-нутгудт тенд йос залҗасн диг-дараг бурушалһна йовдлмуд учрла. Терүнү ашт ГДР болн ФРГ хоорнд хәрлцән оңдарулгдла. Her орн-нутг болхар бәәсн чидлмүд хамцуллһна җисәг делгрүлҗәлә. Тегәд 1990 җилин хөн сарин 18-д ФРГ болн ГДР хоорнд валютн, экономическ болн социальн ниицә тогталһна туск бооцан батлгдв. 1990 җилин така сарий 1 щинд эн бооцан үүлдврт орв. Ноха сарин 31-д "Негдлһнә туск бооцан' батлгдв. Энд деед германя һоллгч закана 23-ч статьян ул деер ГДР-иг ФРГ-ла ниилүллһнә диг-даран батлгдв.

ФРГ-д орн-нутг толһачнь федеральн ахлач болҗана. Шишлң холван хурал кеһәд (Вundesversammlund) ахлачиг 5 җилин болзгт суңһна. Шинәс энүг зуг нег дәкҗ суңһҗ болхмн. Федеральн хуралыг бундес тагин ахлач цуглулна, эн хуралын ханьд бундестагин депутатнр болн ландтагкуд (һазрмудын парламентмуд) суңһҗах әдл тоота гешүд орна. Кемр президент гемин зүүләр аль нань чигн учрар эврәннь үүлән дааҗ эс чадхла, эс гиҗ өңгрхлә, ахлачин күцц зөвиг бундесратин ахлач куцәнә.

Орн-нутгин тогтацнь тиим. Зөвәр амр. Государствин өмн бәәх төрмүдиг парламент болн правительств ода деерән сәәнәр күцәҗәнә. Федеральн президентин үүлиг ода Рихард фон Вайцзекер (ХДС) күцәҗәнә. Энүг 1989 җилин хөн сарин 23-д суңһла. Эн хойрдад эн өөдән үүлд орҗана. Урднь тиим йовдл 1984 җилд учрла.Президент Христианск-демократическ Парламентин ханьд орҗах бундестагиг 1990 җилин бар сарин 2-т суңһла. Бундестагин партийн ханин тускар келхлә, энд деер заагдсар ХДС түрүн ормд йовна. Эн партин ахлачнь ода бәәх федеральн канцлер Гельмут Коль мөн. Эн парть 1945 җиләс авн үүлдҗәнә.

Немш номтнр хальмг кел, тууҗ, сойл шинҗллһнд ик нилчән күрглә, ода чигн күргҗәнә. Эн туст маднд ФРГ-ла бәрҗәх нөкцлтән экономикин болн культурин халхар цааранднь делгрүлх кергтә. Ода деерән эн туст ик керг-үүлдвр күцәгдәд уга.

Бәәдл-җирһлин кемҗән ФРГ-д йир өөдән. Энүг ода ГДР-ин гражданмуд чигн медҗәнә. Болв көдлмш угаһар үлдсн әмтн икәр түржәнә. Тегәд чигн урдк ГДР-т болн ФРГ-н нань чигң һазрмудт һазадын орнас ирсн көдлмшчнрин өмнәс зөрүлгдсн ик җисән делгрлә. Зуг сүл саамд эн йовдлын өмнас ФРГ-н олн гражданмуд босҗ бурушаһад, эн халхар бәәдл невчк тогтнҗана.