Китдин Улус Орн: хүвлвр хоорндк йилһән
Аһулһнь уга кегдлә Аһулһнь немгдлә
Ясврин тәәлвр уга |
|||
113-гч мөр:
== Орн-нутгин тогтац ==
Китдин орнд 23 провинц. 5 автономн район болн
Китдин орн-нутгин государственн девләт келнь китд болҗана. Китд улс - хань — орн-нутгин цуг улсин 90 һар процентинь тогтаҗана, талдан 50 hap келн-улс энд бәәнә. Тер тоод Нингша провинцд сарта улс, Гуаншинд Өмн үзг Азиин келн-улс — вьетд болн нань
== Тууҗ ==
125-гч мөр:
1937–1945 җилмүдт Японь Китдиг даҗрхин кергт, дә босхла. 1945 җилд со-ветск церг Японя Квантун әәрмиг хамх цокад, Манҗуриг сулдхла. Японь эврәннь капитуляции тускар зарлла. Советск цер-гин командовань Китдин улсин әәрмд япон трофейн зер-зевиг бәрулҗ өглә. Тиим ке-вәр Китд ңутгт олн улсин революц диилвр бәрхин төлә сән таал тогтагдла.
Хулһн сарин нег шинд Китд Улсин Республик зарлгдла. Ода орн-нутгт 1982 җилин бар сарин 4-д батлсн КУР-ин Консгитуц үүлдҗөнә. 1965 җилин хөөн "культурн революцин" йовудт 1954 җилин Консти-туцла ирлцәтәһәр тогтасн политическ бур-дәц хамхлгдла. Олн-улсин
1982 җилин Конституцла ирлцәтәһәр олн улсин элчнрин Цугкитдин хург государственн йосна ах орган болҗана. Провинцсәс, автономн райодас, цутхлңг медлин балһсдас суңһгдсн депутатирас ВСНП тогтна. Депутатириг суңһлһн ВСНП-н даңгин үүлддг комитетин һардврт болна. Хуралт болһна ВСНП 5 җилин болагт суңһгдна. Цугкитдин эн хург КУР-ин ахлачиг болн терүнә даруксиг суңһна. КУР-ин ахлачин болн терүнә даруксин үүлдврин болзгнь бас тавн җил болҗана, дарук болзгт чигн эдниг суңһҗ болҗана, болв хойр болзгас үлү биш цагт.
137-гч мөр:
Орн-нутгин парламентд - олн улсин элчнрин Цугкитдин хургин ханьд 2970 депутат орҗана. Эдниг олн мандатта системәр,нуучнар дууһар өгәд суңһла.
Орн-нутгин политическ бәәдл-җирһлд урдк кевәр
Энүнә үүлдвриг бурушаҗах баһчудын чидлмүд орн-нутгт бәәсн болв чигн, ода деерән эднд бәәдлиг сольх арһ уга болҗана. Ода деерән партии лидермүд орн-нутгин өдгә цагин бәәдлиг һартан бәрҗәнә. Экономическ ик сольврта политикиг коммунистнр ик урдаснь күцәснә ашт орн-нутгт тиим бәәдл тогтв. Делкәд учрҗах демократическ сольврумудыг Китдин коммунистинр Советск Союзин коммунистнрәс урдаснь медҗ тодрха керг-үүлдвр күцәлә. Орн-нутгин эконо-микин бәәдлиг ясрулхин кергт Дэн Сяопине селвгәр һазадын капитал орн-нутгт промышленностин кесг халхд өргәр олзлдг болв. Сул экономическ зонмуд өргәр бүрдәгдҗәлә. Советск Союзд болхла тер цагла хуучн йосн нам түрун ишкдлән эн туст кеһәд уга билә. Тиигәд Һазадын капиталыг олзлсна, эврәннь экономикой оңдарулсна ашт Китд ард хоцрлһнас болн революционн ик сольврмудас гетлгв. Хуучн йосн ормдан үлдв.
143-гч мөр:
Коммунистическ партии Генеральн сег-лөтрин үүлиг ода Цзян Цземинь дааҗана. Энүнлә дегц эн КУР-ин цергә советин ах-лачнь болҗана. Тегәд цергә күчн чигн ком-мунистнрин һарт бәәхмн болҗана.
1987 җилин хулһн сарин
"Буржуазн" партьсн тоод Китд нуггт демократь делгурүлуһнуд дөң болдг ассоциац, Китдин демократическ лиг, Тайваня демок-ратическ автономин лиг. Гоминьдана рево-люционн комитет үнн-чик бәәдлин Китдин парть болн нань чигн зәрм җисәд үулдҗәнә. Болв орн-нутгин политическ бәәдл-җирһлд эднә зүүҗәх чинрнь йир баһ. Китд парла-ментин ханьд һаллгчдан коммунистнр бәәнә. Талдан партьсин элчнриг терүнә ханьд кезә орулхмб?
|