Немсән җил: хүвлвр хоорндк йилһән

Аһулһнь уга кегдлә Аһулһнь немгдлә
Ясврин тәәлвр уга
Ясврин тәәлвр уга
1-гч мөр:
'''Немсән җил''' ([[латин келн|латин.]] bis sextus — «хойрдагче зурһадагче») григорин болн юлин литин һурвын җирин һурһан өдрөтә җил болҗана. Тер учрар немсн җил нег хонгала кирин җилиг икәр. Тиим җил 46 он мана һалвин күртлкүртүл [[Роман гүрн|Роман гүрнә]] хан [[Һай Юуль Цеесәр]] кергелелһанд орлоцулва. Дөрвөдгач тоот җил немсн бәәдг болҗана, болв тер зокалас зәрм һарһлтһарһалат бәәнә.
 
== Григорин лит ==
5-гч мөр:
Хаврин өдр сө хойр теңшәрлаһнә хоорнод цаг ''365 хонг 5 час 48 минут 46 секунд'' ударна; дундн юлин литын җилин цаг 365,25 хонгта; эднә йилһән ''11 минут 14 секунд'' болха. Тер завсрар 128 җилмүд болзг хонг шаху.
 
Зәрм зунҗил болзаг, хаврин өдр сө хойр теңшәрлһәнә өдрин көндөлалһан үзсан болва. XVI арваҗде тер теңшәрлеһан 10 хонгар [[Моһа сарин 21]] деер ирлә. Тиим эндү чиклихәр болн тоньлхар, 1582 он роман аав Григорий XIII лит шинрүлв. Дунд литын болын нарна җилмүд нег-негән сәәнәр таарлахар, немсн җилин зокал сольҗ. Тегәд дөрвөдгач тоот зунас хувалдаг, болва дөрвн зунас хувалдгхувалдаг уга һарһалат бәәнә.
 
''Үлгүрнь'':