Китдин Улус Орн: хүвлвр хоорндк йилһән

Аһулһнь уга кегдлә Аһулһнь немгдлә
Халх цеврүлв
б Откат правок Duck ksoce (обсуждение) к версии Wolf in Rabbits
1-гч мөр:
{{Орн Нутгин Зура
|native_name = <center>中华人民共和国<small>{{Ref label |names|a|}}</small><br /><center>''Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó''</center>
|conventional_long_name = People's Republic of China
|common_name = China
|image_flag = Flag of the People's Republic of China.svg
|image_coat = National Emblem of the People's Republic of China.svg
|symbol_type = Emblem
|image_map = China in its region (claimed hatched).svg
|map_width = 220px
|map_caption = PRC-administered areas in dark green;<br />PRC territorial claims in light green
|national_anthem = “[[March of the Volunteers]]”<br />《义勇军进行曲》
|official_languages = {{nobr|[[Standard Mandarin]]<ref name="langlaw">{{cite web|url=http://www.gov.cn/english/laws/2005-09/19/content_64906.htm |title=Law of the People's Republic of China on the Standard Spoken and Written Chinese Language (Order of the President No.37) |publisher=Gov.cn |date= |accessdate=2010-04-27}}</ref>}}
|languages_type = [[Official script]]s
|languages = [[Simplified Chinese characters|Simplified Chinese]]<ref name="langlaw"/>
|regional_languages = {{nobr|''See [[Languages of China]]''}}
|ethnic_groups = 92% [[Han Chinese|Han]]; 55 recognised minorities<br />{{collapsible list|title=[[List of ethnic groups in China|List of ethnic groups]]<br />|91.6% [[Han Chinese|Han]]|1.30% [[Zhuang people|Zhuang]]|0.86% [[Manchu]]|0.79% [[Uyghur people|Uyghur]]|0.79% [[Hui people|Hui]]|0.72% [[Miao people|Miao]]|0.65% [[Yi people|Yi]]|0.62% [[Tujia]]|0.47% [[Ethnic Mongols in China|Mongol]]|0.44% [[Tibetan people|Tibetan]]|0.26% [[Buyei]]|0.15% [[Koreans in China|Korean]]|1.05% other}}
|capital = [[Бәәҗң балһсн|Бәәҗң]] (北京)
|largest_city = [[Шанхай]] (上海)
|demonym = [[Chinese people|Chinese]]
|government_type = [[People's republic]],<ref name="pplrepub">{{cite web
|encyclopedia=Encyclopaedia Britannica
|title=China
|url=http://www.britannica.com/EBchecked/topic/111803/China
|accessdate=2010-03-15
|quote=Form of government: single-party people's republic with one legislative house}}</ref><br />[[Communist state]],<ref>{{cite web
|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html
|title=CIA - The World Factbook -- China
|work=The World Factbook
|publisher=Central Intelligence Agency
|accessdate=2010-03-15
|quote=Government type: Communist state}}</ref><ref>{{cite web
|url=http://www.state.gov/r/pa/ei/bgn/18902.htm
|title=China (10/09)
|date=October 2009
|work=Background Notes
|author=Bureau of East Asian and Pacific Affairs
|publisher=[[United States Department of State]]
|accessdate=2010-03-15
|quote=Government Type: Communist party-led state.}}</ref><br />
|leader_title1 = [[President of the People's Republic of China|President]]
|leader_name1 = [[Xi Jinping]]
|leader_title2 = [[Premier of the State Council of the People's Republic of China|Premier]]
|leader_name2 = [[Wen Jiabao]]
|leader_title3 = {{nobr|<small>[[Chairman of the Standing Committee of the National People's Congress|NPCSC Chairman]]</small>}}
|leader_name3 = [[Wu Bangguo]]
|leader_title4 = {{nobr|<small>[[Chinese People's Political Consultative Conference|CPPCC Chairman]]</small>}}
|leader_name4 = [[Jia Qinglin]]
|legislature = [[National People's Congress]]
|sovereignty_type = [[History of China|Establishment]]
|established_event1 = People's Republic of China proclaimed.
|established_date1 = 1 October 1949
|area_footnote ={{Ref label |territory|c|}} or 9,671,018&nbsp;km<sup>2</sup>{{Ref label |territory|c|}}
|area_km2 = 9,640,821
|area_sq_mi = 3704427 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|area_rank = 3rd/4th
|area_magnitude = 1 E12
|percent_water = 2.8{{Ref label |mainland|d|}}
|population_estimate = 1,338,612,968<ref name=unpop>{{cite web
|url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ch.html
|title=China – People
|publisher=https://www.cia.gov
|year=2009
|accessdate=2010-01-01 }}</ref>
|population_estimate_year = 2010
|population_estimate_rank = 1st
|population_census = 1,242,612,226
|population_census_year = 2000
|pop_den_footnote =
|population_density_km2 = 139.6
|population_density_sq_mi = 363.3 <!--Do not remove per [[WP:MOSNUM]]-->
|population_density_rank = 53rd
|GDP_nominal = $4.909 trillion<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_rank =
|GDP_nominal_year = 2009
|GDP_nominal_per_capita = $3,677<ref name=imf2/>
|GDP_nominal_per_capita_rank =
|GDP_PPP_year = 2009
|GDP_PPP = $8.765 trillion<ref name=imf2>{{cite web|url=http://www.imf.org/external/pubs/ft/weo/2010/01/weodata/weorept.aspx?sy=2007&ey=2010&scsm=1&ssd=1&sort=country&ds=.&br=1&c=924&s=NGDPD%2CNGDPDPC%2CPPPGDP%2CPPPPC%2CLP&grp=0&a=&pr.x=71&pr.y=8 |title=People's Republic of China|publisher=International Monetary Fund|accessdate=2010-04-21}}</ref>
|GDP_PPP_rank =
|GDP_PPP_per_capita = $6,567<ref name=imf2/>
|GDP_PPP_per_capita_rank =
|Gini = 47.0<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/fields/2172.html CIA World Factbook] [Gini rankings]</ref>
|Gini_year = 2007
|HDI_year = 2007
|HDI = 0.772<ref>[http://hdr.undp.org/en/media/HDR_2009_EN_Complete.pdf Human Development Report 2009]. The United Nations. Retrieved 5 October 2009.</ref>
|HDI_rank = 91st
|HDI_category = <span style="color:#fc0;">medium</span>
|currency = [[renminbi|Chinese yuan (renminbi)]] (¥)
|currency_code = CNY
|time_zone = [[China Standard Time]]
|utc_offset = +8
|date_format = yyyy-mm-dd <br />''or'' yyyy{{lang|zh|年}}m{{lang|zh|月}}d{{lang|zh|日}} <br />([[Common Era|CE]]; [[Chinese calendar|CE-1949]])
|drives_on = right, except for Hong Kong & Macau
|cctld = [[.cn]]
|calling_code = [[+86]]
|footnotes =
a. {{note|names}} See also [[Name of China#Official names|Names of China]].
 
b. {{note|complex}} Simple characterizations of the [[political structure]] since the 1980s are no longer possible.<ref name="notsimple"/>
 
c. {{note|territory}} 9,598,086 km<sup>2</sup> excludes all disputed territories.<br /> 9,640,821 km<sup>2</sup> Includes PRC-administered area ([[Aksai Chin]] and [[Trans-Karakoram Tract]], both territories claimed by India), Taiwan is not included.<ref>{{cite web
|url=http://www.chinadaily.net/china/2008-01/24/content_6418067.htm
|title=GDP expands 11.4 percent, fastest in 13 years
|publisher=Chinadaily.net
|date=2008-01-24
|accessdate=2009-06-15 }}</ref>
 
d. {{note|mainland}} Information for [[mainland China]] only. Hong Kong, [[Macau]] and territories under the jurisdiction of the [[Republic of China]], commonly known as [[Taiwan]], are excluded.
}}
 
'''Китдин Улс Орн''' ({{lang-zh|中华人民共和国|Zhōnghuá Rénmín Gònghéguó, 中国}}<ref>学习汉语 http://www.seo-forum-seo-luntan.com/learn-chinese/</ref>) тускар меддго күн һазр деер уга, Делкән хамгин ик орн-нутг эн болҗана. Энд ода 1 җува 160 сай күн бәәнә гиҗ [[1990]] җилин то-диг медүлҗ-эна. Орн-нутгин [[хот-балһсн|хотл балһснь]] [[Бәәҗң балһсн|Бәәҗң]], энд {{күн|10|сай 819 миңһн}} бәәнә (1990 җил).
 
== Орн-нутгин тогтац ==
 
Китдин орнд 23 провинц. 5 автономн район болн цутхлңгин медлин 4 балһсн ([[Бәәҗң балһсн|Бәәҗң]], [[Шанхай]], [[Тянҗн]], [[Чунцин]]) бәәнә. Автономн райодын тоод [[Өвр Моңһл]] ({{lang|ru|Внутренняя Монголия}}), [[Шинҗән-Уйһр]], [[Төвд]], [[Нингша]], [[Гуаншин]] орҗана. Өвр Моңһлд болн Шинҗән-Уйһрин автономн районд мана өөрд хальмгуд бәәнә. Өвр Моңһлың хотл балһснь — Көк Хот, Шинҗәңгин хотлнь - Үрмч. Тегәд Китд Улсин Републик Хальмг Таңһчла бас эврөннь тууҗарн, өдгә цагин йовдларн залһлдата, гиҗ келҗ болҗана.
 
Китдин орн-нутгин государственн келнь китд болҗана. Китд улс - хань — орн-нутгин цуг улсин 90 һар процентинь тогтаҗана, талдан 50 hap келн-улс энд бәәнә. Тер тоод Нингша провинцд сарта улс, Гуаншинд Өмн үзг Азиин келн-улс — вьетд болн нань чигн әмтн бәәнә.
 
== Тууҗ ==
 
Делкән хамгин кезәңк туужта орн-нутгудин негнь Китд болҗана. Кесг зун җилин туршарт Китдин хаадуд хам-хоша бәәх орн-нутгудиг эврәннъ күчнд орулхар седҗәлә. Манҗуриг, Моңһлмудин, Зүн һарин, Кашгарин, Төвдин зәрм Һазрмудыг эзлҗ авад, эврәннь орн-нутган өргҗүлсмн.
 
Болв XIX зун җиләс авн Англь, Японь, Германь болн нань чигн орн-нутгуд Китдиг эврәннь медлдән орулхар седҗәлә. Китд улс эн даҗрачнрин өмнәс кесг дәкҗ ноол-дандбосла. Синьхайск революц (1911–1913 җилмүд) монархиг уга кеһәд, Китд Респуб-ликиг зарлла.
 
1937–1945 җилмүдт Японь Китдиг даҗрхин кергт, дә босхла. 1945 җилд со-ветск церг Японя Квантун әәрмиг хамх цокад, Манҗуриг сулдхла. Японь эврәннь капитуляции тускар зарлла. Советск цер-гин командовань Китдин улсин әәрмд япон трофейн зер-зевиг бәрулҗ өглә. Тиим ке-вәр Китд ңутгт олн улсин революц диилвр бәрхин төлә сән таал тогтагдла.
 
Хулһн сарин нег шинд Китд Улсин Республик зарлгдла. Ода орн-нутгт 1982 җилин бар сарин 4-д батлсн КУР-ин Консгитуц үүлдҗөнә. 1965 җилин хөөн "культурн революцин" йовудт 1954 җилин Консти-туцла ирлцәтәһәр тогтасн политическ бур-дәц хамхлгдла. Олн-улсин элчнрин Цугкит-дин хург (ВСНП) үүлддгән уурв. Суңһгддг государственн органмудын ормд цергә-бюрократическ диктатурин органмуд тогтагдла. Бәәрн органмудын көдлмшиг рево-люционн" комитетмуд куцәҗәлә.
 
1982 җилин Конституцла ирлцәтәһәр олн улсин элчнрин Цугкитдин хург государственн йосна ах орган болҗана. Провинцсәс, автономн райодас, цутхлңг медлин балһсдас суңһгдсн депутатирас ВСНП тогтна. Депутатириг суңһлһн ВСНП-н даңгин үүлддг комитетин һардврт болна. Хуралт болһна ВСНП 5 җилин болагт суңһгдна. Цугкитдин эн хург КУР-ин ахлачиг болн терүнә даруксиг суңһна. КУР-ин ахлачин болн терүнә даруксин үүлдврин болзгнь бас тавн җил болҗана, дарук болзгт чигн эдниг суңһҗ болҗана, болв хойр болзгас үлү биш цагт.
 
КУР-ин ахлач государствин дотр-дундын болн һазадын кергүдт элчлна. КУР-ин ахлачин селвгәр ВСНП Государственн советин (правительствеин) премьерин кандидатуриг батлна. Цугкитдин хургин сессьмуд хоорнд даңгин үүлддг комитет үүлдвриг күцәнә. Комитетин ахлач, терүнә дарукс, секретаритын начальник болн гешүд суңһгдна. Комитетин күцц зөвин болвзгнь бас тавн җил болҗана. Зака тогтагч йосиг Цугкитдин хург күцәнә.
 
Күцәгч йосн болхла Государственн советин һарт бәәнә. Государственн совет Цугкитдин хургин болн терүнә даңгин үүлддг комитетин өмн дааврта болҗана. Госсоветин болзгнь бас тавн җил болҗана. Орн-нутгин экономическ, политическ олн төрмүдиг комитет күцәнә. Госсоветин премьер, терүнә дарукс, советин гешүд болн секретариатын начальник Госсоветин даңгин үүлддг комитетд орна. Премьер, терүнә дарукс болн комитетмүдин ахлачнр эн үүлд хойрас үлү болзгт тәвгдхш.
 
Райодын, балһсна, провинцсин олн улсин элчнрин хургд тавн җилин болзгт суңһгдна.
 
Орн-нутгин парламентд - олн улсин элчнрин Цугкитдин хургин ханьд 2970 депутат орҗана. Эдниг олн мандатта системәр,нуучнар дууһар өгәд суңһла.
 
Орн-нутгин политическ бәәдл-җирһлд урдк кевәр һоллгч чинриг Китдин Комму-нистическпарть зүуҗәнә. Энүг 1921 җилин така сарин 1 шиңд бурдәлә. 1991җилин то-дигәр партии ханьд 50,32 сай гешүн бәәлә. Сүл ик сольврмудын цагла чигн Коммунис-тическ парть күчән барҗахш. Орн-нутгт болҗах ик политическ боли хамгин түрүнд экономическ сольврмудыг чадмгар һардҗа-на.
 
Энүнә үүлдвриг бурушаҗах баһчудын чидлмүд орн-нутгт бәәсн болв чигн, ода деерән эднд бәәдлиг сольх арһ уга болҗана. Ода деерән партии лидермүд орн-нутгин өдгә цагин бәәдлиг һартан бәрҗәнә. Экономическ ик сольврта политикиг коммунистнр ик урдаснь күцәснә ашт орн-нутгт тиим бәәдл тогтв. Делкәд учрҗах демократическ сольврмудыг Китдин коммунистнр Советск Союзин коммунистнрәс урдаснь медҗ тодрха керг-үүлдвр күцәлә. Орн-нутгин эконо-микин бәәдлиг ясрулхин кергт Дэн Сяопине селвгәр һазадын капитал орн-нутгт промышленностин кесг халхд өргәр олзлдг болв. Сул экономическ зонмуд өргәр бүрдәгдҗәлә. Советск Союзд болхла тер цагла хуучн йосн нам түрун ишкдлән эн туст кеһәд уга билә. Тиигәд Һазадын капиталыг олзлсна, эврәннь экономикой оңдарулсна ашт Китд ард хоцрлһнас болн революционн ик сольврмудас гетлгв. Хуучн йосн ормдан үлдв.
 
Коммунистическ партии Генеральн сег-лөтрин үүлиг ода Цзян Цземинь дааҗана. Энүнлә дегц эн КУР-ин цергә советин ах-лачнь болҗана. Тегәд цергә күчн чигн ком-мунистнрин һарт бәәхмн болҗана.
 
1987 җилин хулһн сарин чилгчәр КПК-н XII съезд болла. {{күн|285}} ханьта шин ЦК-г эн суңһв. {{күн|200}} ханьта селвгчнрин цутхлң комиссь энд суңһла. ЦК-н Политбюрон ханьд {{күн|18}} орҗана. Дисципли бүрткдг цутхлң комиссь партьд бас бәәнә. Тегәд коммунистнр урдк кевәр дисциплнд һол оньган өгдг болҗана, үлу үг келх зөв уга. Тегәд орн-нутгт буржуазн гиҗ келҗ болх зәрм партьс бөөсн болв чигн, эврәннь һоллгч зокалмудас коммунистнр хаһцҗахш. Талдан халәцтә партиг эдн цагин некврлә ишкдл бәрҗ тесдг болҗана.
 
"Буржуазн" партьсн тоод Китд нуггт демократь делгрүллһнд дөң болдг ассоциац, Китдин демократическ лиг, Тайваня демок-ратическ автономин лиг. Гоминьдана рево-люционн комитет үнн-чик бәәдлин Китдин парть болн нань чигн зәрм җисәд үулдҗәнә. Болв орн-нутгин политическ бәәдл-җирһлд эднә зүүҗәх чинрнь йир баһ. Китд парла-ментин ханьд һаллгчдан коммунистнр бәәнә. Талдан партьсин элчнриг терүнә ханьд кезә орулхмб?
 
Тер мет Китдин олн улсин политическ селвлцәнә совет орн-нутгг 1949 җиләс авн үүлдҗәнә. Энүнә ханьд олн зүсн демократическ партьс, олна организацс, олн зусн келн-әмтнә элчнр, тер мет һазадын орнд бәәх китд улс орҗана. Советин ахлачнь КПК-н нертә үүлдәч Ли Җуйхань болҗана.
 
== Зәңг церллт ==
 
Өдр болһн һардг газетмүдәс хамгин ик тиражтань "Җеньминь җибао" болҗана КПК-н ЦК-н орган эн болжана. 5 сай зкземпляртаһар һарчана. Болв китд пионермүдин газетин тиражнь энүнәс ик — 11 сай.
 
Зәңгллһнә "Синьхуа" агентств нарт дел-кәд ик темдгтә. Энүг 1931 җил Яньаньд бурдәлә. Улан Китдин агентств гиҗ энүг түрүн саамд нерәдҗәлә. 1937 җилин туула сард энүг Шин Китдин (Синьхуа) агентствд хүврүлв. Цутхлң радиозәңгллһи болн техе-үзлһн орн-нутгт бәәнә. 105 телестанц Китд нутгт үүлдҗәнә.
 
== Эдл-аху ==
 
Китдин экономикин тускар бидн келлә-видн. Сүл цагт энд хамгин шин технологийтә промышленность делгрлт авчана, сул экономик зонмуд энүнд сән нилчән күр-гҗәнә.
Селәнә эдл-аху орн-нутгт ик делгрлт авчана, энд бас ик сольврмуд күцәгдв, орн-нутг бийән хот-хоолар теткҗәнә. Китдин мөңгнь-юуань — 10 җяо — 100 фын.
Сүл саамд нарт делкән бәәдл-җирһлд Китдин чинр өсәд йовна. Her үлү Советск Союз тарад хуурсна саамд эн орн-нутгин тоомсрнь өөдлв. Моңһлын, Казахстана болн нань чигн орн-нутгудын туст энүнә күргҗәх үлмәнь өсәд йовна.
 
==== Таңһчин буулһавр ====
{| class="wikitable sortable" width=100% style="font-size:85%;" align=center
|+ align=center style="background:#BFD7FF"| '''Китдин Улс Орна Таңһчин буулһавр'''<ref>References and details on data provided in the table can be found within the individual provincial articles.</ref>
|- bgcolor="#efefef"
!align="left"|Map #
!align="left"|[[Region of China|Region]]
!align="left"|Division name
!align="left"|[[Traditional Chinese|Trad.]]
!align="left"|[[Simplified Chinese|Simp.]]
!align="left"|[[Pinyin]]
!align="left"|[[Chinese Postal Map Romanization|Postal]]
!align="left"|Abbr.
!align="right"|[[ISO 3166-2:CN|ISO]]<ref>[[ISO 3166-2:CN]] ([[International Organization for Standardization|ISO]] [[ISO 3166-2|3166-2]] codes for the provinces of China)</ref>
!align="left"|Type
!align="left"|Capital
!align="right"|Population¹
!align="right"|Density²
!align="right"|Area³
!align="left"|Divisions
{{tent division chn 1| 1|ff9148|Northwest |[[Шинҗән]] |新疆|新疆|Xīnjiāng |Sinkiang |{{lang|zh|新}} xīn |65|fffb91|[[Autonomous areas of China|AR]] |Ürümqi | 19,630,000| 12|1,660,400|Xinjiang}}
{{tent division chn 1| 2|79ff76|North|[[Өвр моңһл]]|內蒙古|内蒙古|Nèiměnggǔ|Mongolia|{{lang|zh|内蒙古}} nèiměnggǔ|15|fffb91|[[Autonomous areas of China|AR]] |Hohhot | 23,840,000| 20|1,183,000|Inner Mongolia}}
{{tent division chn 1| 3|9696ff|Northeast |[[Хәлүнҗән]]|黑龍江|黑龙江|Hēilóngjiāng|Heilungkiang|{{lang|zh|黑}} hēi|23|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Harbin | 38,170,000| 83|454,000|Heilongjiang}}
{{tent division chn 1| 4|9696ff|Northeast |[[Җилин]] |吉林|吉林|Jílín |Kirin |{{lang|zh|吉}} jí |22|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Changchun | 27,090,000| 145|187,400|Jilin}}
{{tent division chn 1| 5|9696ff|Northeast |[[Ляунин]] |遼寧|辽宁|Liáoníng |Fengtien |{{lang|zh|辽}} liáo |21|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Shenyang | 42,170,000| 289|145,900|Liaoning}}
{{tent division chn 1| 6|d16eff|Southwest |[[Төвд]]|西藏|西藏|Xīzàng |Tibet |{{lang|zh|藏}} zàng |54|fffb91|[[Autonomous areas of China|AR]] |Lhasa | 2,740,000| 2|1,228,400|Tibet}}
{{tent division chn 1| 7|ff9148|Northwest |[[Көк нур]] |青海|青海|Qīnghǎi |Tsinghai |{{lang|zh|青}} qīng |63|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Xining | 5,390,000| 7|721,200|Qinghai}}
{{tent division chn 1| 8|ff9148|Northwest |[[Һансу]] |甘肅|甘肃|Gānsù |Kansu |{{lang|zh|甘}} gān |62|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Lanzhou | 26,190,000| 58|454,300|Gansu}}
{{tent division chn 1| 9|ff9148|Northwest |[[Нинша]] |寧夏|宁夏|Níngxià |Ningsia |{{lang|zh|宁}} níng |64|fffb91|[[Autonomous areas of China|AR]] |Yinchuan | 5,880,000| 89|66,400|Ningxia}}
{{tent division chn 1|10|ff9148|Northwest |[[Шаанши]] |陝西|陕西|Shǎnxī |Shensi |{{lang|zh|陕}} shǎn |61|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Xi'an | 37,050,000| 180|205,600|Shaanxi}}
{{tent division chn 1|11|79ff76|North |[[Шанши]] |山西|山西|Shānxī |Shansi |{{lang|zh|晋}} jìn |14|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Taiyuan | 33,350,000| 213|156,300|Shanxi}}
{{tent division chn 1|12|79ff76|North |[[Хевә]] |河北|河北|Héběi |Hopeh |{{lang|zh|冀}} jì |13|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Shijiazhuang| 68,090,000| 363|187,700|Hebei}}
{{tent division chn 1|13|79ff76|North |[[Бееҗн]] |北京|北京|Běijīng |Peking |{{lang|zh|京}} jīng |11|ff8585|[[Direct-controlled municipality|Municip.]]| | 15,810,000| 941| 16,800|Beijing}}
{{tent division chn 1|14|79ff76|North |[[Тянҗн]] |天津|天津|Tiānjīn |Tientsin |{{lang|zh|津}} jīn |12|ff8585|[[Direct-controlled municipality|Municip.]]| | 11,519,000| 980| 11,305|Tianjin}}
{{tent division chn 1|15|8bffe8|East |[[Шандун]] |山東|山东|Shāndōng |Shantung |{{lang|zh|鲁}} lǔ |37|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Jinan | 91,800,000| 586|153,800|Shandong}}
{{tent division chn 1|16|fffb91|South Central|[[Хенән]] |河南|河南|Hénán |Honan |{{lang|zh|豫}} yù |41|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Zhengzhou | 98,690,000| 591|167,000|Henan}}
{{tent division chn 1|17|d16eff|Southwest |[[Шичуан]] |四川|四川|Sìchuān |Szechuan |{{lang|zh|川}} chuān|51|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Chengdu | 87,250,000| 180|485,000|Sichuan}}
{{tent division chn 1|18|d16eff|Southwest |[[Чончн]] |重慶|重庆|Chóngqìng|Chungking|{{lang|zh|渝}} yú |50|ff8585|[[Direct-controlled municipality|Municip.]]| | 31,442,300| 382| 82,300|Chongqing}}
{{tent division chn 1|19|fffb91|South Central|[[Хүвә]] |湖北|湖北|Húběi |Hupeh |{{lang|zh|鄂}} è |42|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Wuhan | 60,160,000| 324|185,900|Hubei}}
{{tent division chn 1|20|8bffe8|East |[[Анх]] |安徽|安徽|Ānhuī |Anhwei |{{lang|zh|皖}} wǎn |34|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Hefei | 64,610,000| 463|139,700|Anhui}}
{{tent division chn 1|21|8bffe8|East |[[Җянсу]] |江蘇|江苏|Jiāngsū |Kiangsu |{{lang|zh|苏}} sū |32|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Nanjing | 75,495,000| 736|102,600|Jiangsu}}
{{tent division chn 1|22|d16eff|Southwest |[[Юннан]] |雲南|云南|Yúnnán |Yunnan |{{lang|zh|滇}} diān |53|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Kunming | 44,150,000| 112|394,000|Yunnan}}
{{tent division chn 1|23|d16eff|Southwest |[[Гүҗү]] |貴州|贵州|Gùizhōu |Kweichow |{{lang|zh|黔}} qián |52|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Guiyang | 39,040,000| 222|176,000|Guizhou}}
{{tent division chn 1|24|fffb91|South Central|[[Хунан]] |湖南|湖南|Húnán |Hunan |{{lang|zh|湘}} xiāng|43|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Changsha | 66,980,000| 316|210,000|Hunan}}
{{tent division chn 1|25|8bffe8|East |[[Җянши]] |江西|江西|Jiāngxī |Kiangsi |{{lang|zh|赣}} gàn |36|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Nanchang | 42,840,000| 257|167,000|Jiangxi}}
{{tent division chn 1|26|8bffe8|East |[[Җеҗән]] |浙江|浙江|Zhèjiāng |Chekiang |{{lang|zh|浙}} zhè |33|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Hangzhou | 47,200,000| 464|102,000|Zhejiang}}
{{tent division chn 1|27|8bffe8|East |[[Шанха]] |上海|上海|Shànghǎi |Shanghai |{{lang|zh|沪}} hù |31|ff8585|[[Direct-controlled municipality|Municip.]]| | 18,450,000| 2,622| 6,341|Shanghai}}
{{tent division chn 1|28|fffb91|South Central|[[Гуанши]] |廣西|广西|Guǎngxī |Kwangsi |{{lang|zh|桂}} Guì |45|fffb91|[[Autonomous areas of China|AR]] |Nanning | 48,890,000| 207|236,000|Guangxi}}
{{tent division chn 1|29|fffb91|South Central|[[Гуандун]] |廣東|广东|Guǎngdōng|Kwangtung|{{lang|zh|粤}} yuè |44|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Guangzhou |113,040,000| 467|180,000|Guangdong}}
{{tent division chn 1|30|8bffe8|East |[[Фуҗиян]] |福建|福建|Fújiàn |Fukien |{{lang|zh|闽}} mǐn |35|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Fuzhou | 35,110,000| 289|121,300|Fujian}}
{{tent division chn 1|31|fffb91|South Central|[[Макау]] |澳門|澳门|Àomén |Macau |{{lang|zh|澳}} ào |92|79ff76|[[Special Administrative Region of the People's Republic of China|SAR]]| | 520,400|17,310|29|Macau}}
{{tent division chn 1|32|fffb91|South Central|[[Гонконг]] |香港|香港|Xiānggǎng|Hong Kong |{{lang|zh|港}} gǎng |91|79ff76|[[Special Administrative Region of the People's Republic of China|SAR]]| | 6,985,200| 6,352|1,104|Hong Kong}}
{{tent division chn 1|33|fffb91|South Central|[[Хенән]] |海南|海南|Hǎinán |Hainan |{{lang|zh|琼}} qióng|46|9696ff|[[Province (China)|Province]] |Haikou | 8,180,000| 241| 34,000|Hainan}}
{{tent division chn 1|—|8bffe8|East |[[Тайван]]'''†''' |臺灣|台湾|Táiwān |Formosa |{{lang|zh|台}} tái |71|d16eff|[[Political status of Taiwan|Claimed Province]] '''†'''|Taipei | 23,000,000| 636| 35,581|Taiwan}}
 
|}
<div class="small">
Notes:
:¹: as of 2004
:²: per [[Square kilometre|km²]]
:³: [[Square kilometre|km²]]
:†: Since its founding in 1949, the [[People's Republic of China|People's Republic of China (PRC)]] has considered Taiwan to be its 23rd province. However, the PRC has never controlled Taiwan. The [[Republic of China|Republic of China (ROC, "Taiwan")]] currently controls Taiwan which it governs as [[Taiwan Province]], consisting of Taiwan island and [[Penghu]]. The ROC also controls one county of [[Fuchien]] (or Fukien) province: [[Kinmen]]; and part of a second county: [[Lienchiang]].
</div>
 
== Заалтс ==
{{Заалтс|2}}
 
 
== Дәкәд хәләтн ==
* [[Орсин Орн Нутг]]
* [[Хальмг Таңһч]]
 
<!--Categories-->
<!--Interwikis-->
 
[[Әәшл:Һазр делкә]]