Шинҗән
Шинҗәнд (ки. 新疆, Xīnjiāng, уй. شىنجاڭ, Shinjang) — Китдин орн-нутугин мемлекеттік нег захид (орчулврар «шин һазар») Хальмгуд эндр өдр күртүл нигтәр 19 селәнд, 59 әңгд хувагдасар бәәнә. 1998-гче җилд Шинҗәнд ут тооһар — 17 473 500, Хальмгуд 160 200 күн улуста тоота болдыг. Улусни/Мемлекеттік/Девлет/Государственн/ келн тілі — Китд, болв, закаһар болхала, баһ келн (тілі) улусин мемлекеттік келн (тілі) тус-тустан эврә автономдан бас төлҗех зөвтә.
1934-гч җил болсан Шинҗәнә революцин хөөн хуучин Хальмг (Тодо бичиг) дасдаг болцахаҗ. Эндер өдер Шинҗәнд Тодо бичигәр һурвын газет болн һурвын журнал һарна.
Шинҗәнә педагогик университетд/бакшен мектеп ик сурһуль/ Хальмг келнә болн литературин әңг байна. Үрүмчи балһасанд (шехер/мудина) өдр болһан радиоһар Хальмг келәр шин зәңг, соңсохвурмуд өгегденә. Байнһолд, Борталд, Ховг сайрад хальмг кельнед телепередач бас өгегденә. Шинҗәнә Хальмгуд сайнар Хальмг келән (тілі) медицихәнә. Шинҗәнә Хальмгудын кельнед тілі китдин келнәс олзулгадсын оруд үгмүд олын.