Җаңhар

Хальмг баатрльг дуулвар "Җаңһар" ru:Джангар — нарта делкәд нер һарсан кесег эпосмуд дунде эврә өөдән чинритә орман эзлесан болдыг.

Алдаршасан нертә дуулвриг мана үй күртүл хадһалҗа авче ирсинь — ойрад-хальмыгин дуулач билигтә улус — җаңһарачнер. Теден дунед аһу ик нертә җаңһарче Ээлән Овлаг келҗ болхомин. Терүнә дару нерән туурулсан Басаңга Мукөвүн, бас чигин Шавалин Дава, Бадмин Мөңкөнасн, Коозан Анҗука, Лиҗин Төөләт, нань чигин дуучнурин нердүд темдегтә.

"Җаңһар" хальмг улeст өлсехдень — идән, ундасхаднь — киитин булгин усын болад, эдгехдань — эм болад, даархаднь — хувцын болад йовдог бәәсинь олна тууҗ медүлнә. "Җаңһарин" 12 баатр бәәдәг, "Җаңһарт" 12 бөлг бәәдәг — гиһәд келцхәнә. Болв чиган "Җаңһарт" кезәнә 12-ас үлү бөлөг бәәҗ, Тернь сүл җилмүдт ил болҗ медгедҗ йовна. Кесег өдр, кесeг долан хонгатан келсен бийнь, "Җаңһaрин" чилгичид күрдүго бәәсмән.

Ода деерән номтонрин илдикеҗ авсар "Җаңһарин" хөрн долан бөлг барлагдаҗ һарсан бәәнә. "Җаңһaр" кезә үүдсн болхомби гисын сурвурат хәрү олхин төлә "Җаңһaриг" бийинь авад шинҗиләд хәләй. Җаңһархан уулта, модта, усын далата һазрат, өрген ик һолта орнд бүүрлсәр үзүлгүднә. Җаңһaрин баатрмудын теҗәл болсан хот-ундынь, бәрҗ йовсaн аң-аһурсынь, аңнаҗ йовсн заһсынь, түлә кеҗ бәәсн модн-урһуцынь, бәәсын геринь авад шинҗилхелә, "Җаңһaр" ики кесг зун җилмүд хооран — "эрднин экин цагат" болсан тууҗин тускар келҗ өгчәнә.

Җаңhарчнер

Эн зүүл белдлһн. Та төслд эн халхиг өргҗүләд дөң өгҗ чаднат.